2019-njy ýylda dünýäde çig poladyň sarp edilişi 1,89 milliard tonna boldy, şolardan Hytaýyň çig polatdan sarp etmegi 950 million tonna bolup, dünýädäki umumy mukdaryň 50 göterimini emele getirýär.2019-njy ýylda Hytaýyň çig polat sarp edilişi rekord derejä ýetdi we adam başyna çig poladyň sarp edilişi 659 kg boldy.Europeewropada we ABŞ-da ösen ýurtlaryň ösüş tejribesinden adam başyna çig poladyň sarp edilişi 500 kg ýetende, sarp ediş derejesi peseler.Şonuň üçin Hytaýyň polat sarp ediş derejesiniň iň ýokary derejesine ýetendigini, durnukly döwre girjekdigini we ahyrynda islegiň azaljakdygyny çaklamak mümkin.2020-nji ýylda dünýäde çig poladyň sarp edilişi we öndürilişi degişlilikde 1,89 milliard tonna we 1,88 milliard tonna boldy.Esasy çig mal hökmünde demir magdany bilen öndürilen çig polat takmynan 1,31 milliard tonna bolup, takmynan 2,33 milliard tonna demir magdany sarp edip, şol ýyl 2,4 milliard tonna demir magdanynyň önümçiliginden birneme pesdi.
Çig poladyň önümçiligini we taýýar poladyň sarp edilişini seljermek bilen, demir magdanynyň bazar islegini görkezip bolýar.Okyjylara üçüsiniň arasyndaky gatnaşyklara has gowy düşünmek üçin bu kagyz üç tarapdan gysgaça derňew geçirýär: dünýädäki çig polat önümçiligi, göze görnüp duran sarp we global demir magdanynyň bahalandyryş mehanizmi.
Dünýä çig polat önümçiligi
2020-nji ýylda dünýädäki çig polat önümçiligi 1,88 milliard tonna boldy.Hytaýyň, Hindistanyň, Japanaponiýanyň, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň, Russiýanyň we Günorta Koreýanyň çig polat önümçiligi degişlilikde 56,7%, 5.3%, 4,4%, 3,9%, 3,8% we dünýädäki umumy önümiň 3,6%, çig polat jemi alty ýurduň önümçiligi dünýädäki umumy önümiň 77,5% -ini emele getirdi.2020-nji ýylda dünýädäki çig polat önümçiligi geçen ýyl bilen deňeşdirilende 30,8% ýokarlandy.
Hytaýyň 2020-nji ýylda çig polat önümçiligi 1,065 milliard tonna.1996-njy ýylda ilkinji gezek 100 million tonnadan geçenden soň, Hytaýyň çig polat önümçiligi 2007-nji ýylda 490 million tonna ýetdi, bu 12 ýylda dört esse köpeldi we ortaça ýyllyk ösüş depgini 14.2% boldy.2001-2007-nji ýyllar aralygynda ýyllyk ösüş depgini 21.1% -e ýetip, 27.2% -e ýetdi (2004).Maliýe krizisinden, önümçilik çäklendirmelerinden we beýleki faktorlardan täsirlenen 2007-nji ýyldan soň Hytaýyň çig polat önümçiliginiň ösüş depgini peseldi we hatda 2015-nji ýylda negatiw ösüşi hem görkezdi. Şonuň üçin Hytaýyň demiriniň ýokary tizlikli basgançagy we polat ösüşi geçdi, geljekde önümçiligiň ösüşi çäklidir we ahyrynda negatiw ösüş bolar.
2010-njy ýyldan 2020-nji ýyla çenli Hindistanda çig polat önümçiliginiň ösüş depgini Hytaýdan soň ikinji boldy, ortaça ýyllyk ösüş depgini 3,8%;Çig polat önümçiligi 2017-nji ýylda ilkinji gezek 100 million tonnadan geçdi we taryhda 100 million tonnadan gowrak çig polat öndürýän bäşinji ýurda öwrüldi we 2018-nji ýylda Japanaponiýadan öňe geçip, dünýäde ikinji ýerde durýar.
Amerikanyň Birleşen Ştatlary her ýylda 100 million tonna çig polat öndürýän ilkinji ýurtdyr (1953-nji ýylda ilkinji gezek 100 million tonnadan gowrak çig polat gazanyldy), 1973-nji ýylda iň ýokary önüm 137 million tonna ýetip, birinji ýerde durýar. çig polat önümçiligi taýdan dünýäde 1950-nji ýyldan 1972-nji ýyla çenli. Şeýle-de bolsa, 1982-nji ýyldan bäri ABŞ-da çig poladyň önümçiligi azaldy we 2020-nji ýylda çig poladyň önümçiligi bary-ýogy 72,7 million tonna.
Çig polatdan dünýäde sarp edilişi
2019-njy ýylda dünýäde çig poladyň sarp edilişi 1,89 milliard tonna boldy.Hytaýda, Hindistanda, ABŞ-da, Japanaponiýada, Günorta Koreýada we Russiýada çig poladyň sarp edilişi degişlilikde 50%, 5,8%, 5,7%, 3.7%, 2.9% we 2,5% boldy.2019-njy ýylda dünýäde ortaça çig polat sarp edilişi 2009-njy ýylda 52,7% ýokarlandy we ortaça ýyllyk ösüş depgini 4,3% boldy.
Hytaýyň 2019-njy ýylda çig polatdan sarp etmegi 1 milliard tonna golaý.1993-nji ýylda ilkinji gezek 100 million tonnadan geçenden soň, 2002-nji ýylda Hytaýyň çig polatdan peýdalanmagy 200 million tonnadan gowrak boldy we soňra çalt ösüş döwrüne gadam basdy, 2009-njy ýylda 570 million tonna ýetdi we 179,2 göterim ýokarlandy. 2002 we ortaça ýyllyk ösüş depgini 15,8%.2009-njy ýyldan soň, maliýe çökgünligi we ykdysady düzedişler sebäpli islegiň ösüşi haýallady.Hytaýyň çig polatdan peýdalanmagy 2014-nji we 2015-nji ýyllarda negatiw ösüşi görkezdi we 2016-njy ýylda oňyn ösüşe gaýdyp geldi, ýöne soňky ýyllarda ösüş haýallady.
Hindistanda 2019-njy ýylda çig polat sarp edilişi 108,86 million tonna bolup, ABŞ-dan ýokary bolup, dünýäde ikinji ýerde durýar.2019-njy ýylda Hindistanda çig poladyň sarp edilişi 2009-njy ýyl bilen deňeşdirilende 69.1% ýokarlandy we ortaça ýyllyk ösüş depgini 5,4% bolup, şol döwürde dünýäde birinji ýerde durýar.
Amerikanyň Birleşen Ştatlary, çig poladyň sarp edilişiniň 100 million tonnadan geçýän dünýäde ilkinji bolup, köp ýyllaryň dowamynda dünýäde birinji ýerde durýar.2008-nji ýyldaky maliýe krizisiniň täsirinde ABŞ-da çig poladyň sarp edilişi 2009-njy ýylda ep-esli azaldy, 2008-nji ýyldakydan 1/3 esse pes, bary-ýogy 69,4 million tonna.1993-nji ýyldan bäri ABŞ-da çig poladyň sarp edilişi diňe 2009 we 2010-njy ýyllarda 100 million tonnadan az boldy.
Adam başyna düşýän dünýä çig poladyň sarp edilişi
2019-njy ýylda dünýäde adam başyna düşýän çig polat 245 kg boldy.Çig polatdan adam başyna düşýän iň ýokary sarp Günorta Koreýa boldy (1082 kg / adam).Adam başyna düşýän sarp ediş derejesi has ýokary bolan beýleki çig polat sarp edýän ýurtlar Hytaý (659 kg / adam), Japanaponiýa (550 kg / adam), Germaniýa (443 kg / adam), Türkiýe (332 kg / adam), Russiýa (322 kg / adam) we ABŞ (265 kg / adam).
Senagatlaşma, adamlaryň tebigy baýlyklary sosial baýlyga öwürýän prosesi.Jemgyýet baýlygy belli bir derejä toplananda we senagatlaşma kämillik ýaşyna ýetende, ykdysady gurluşda möhüm üýtgeşmeler bolup geçer, çig polat we möhüm mineral baýlyklary sarp edilip başlar we energiýa sarp ediliş tizligi hem haýallar.Mysal üçin, ABŞ-da adam başyna çig poladyň sarp edilişi 1970-nji ýyllarda ýokary derejede galyp, iň ýokary 711 kg (1973) boldy.Şondan bäri ABŞ-da adam başyna çig poladyň sarp edilişi 1980-nji ýyllardan 1990-njy ýyllara çenli azaldy.2009-njy ýylda aşaklygyna (226 kg) düşdi we 2019-njy ýyla çenli ýuwaş-ýuwaşdan 330 kilograma çenli ýokarlandy.
2020-nji ýylda Hindistanyň, Günorta Amerikanyň we Afrikanyň umumy ilaty degişlilikde 1,37 milliard, 650 million we 1,29 milliard bolar, bu geljekde polat isleginiň esasy ösüş ýeri bolar, emma dürli ýurtlaryň ykdysady ösüşine bagly bolar. şol döwürde.
Global demir magdanynyň bahalandyryş mehanizmi
Global demir magdanynyň bahalandyryş mehanizmi esasan uzak möhletleýin birleşigiň bahalaryny we indeks bahalaryny öz içine alýar.Uzak möhletleýin birleşigiň bahasy bir wagtlar dünýäde iň möhüm demir magdanynyň bahalandyryş mehanizmi bolupdy.Esasy ýeri, demir magdanynyň üpjünçilik we isleg taraplary, uzak möhletleýin şertnamalar arkaly üpjünçiligiň mukdaryny ýa-da satyn alyş mukdaryny gulplamakdyr.Bu termin, adatça, 5-10 ýyl, hatda 20-30 ýyl, ýöne bahasy kesgitlenmedi.1980-nji ýyllardan bäri uzak möhletli birleşigiň nyrh mehanizminiň nyrh görkezijisi asyl FOB bahasyndan meşhur çykdajylara we deňiz ýüklerine üýtgedi.
Uzak möhletleýin assosiasiýa nyrh emele getiriş mehanizminiň nyrh endigi, her maliýe ýylynda dünýäniň esasy demir magdany üpjün edijileri indiki maliýe ýylynyň demir magdanynyň bahasyny kesgitlemek üçin esasy müşderileri bilen gepleşik geçirýär.Bahasy kesgitlenenden soň, iki tarap hem ylalaşylan baha görä bir ýylyň içinde durmuşa geçirmeli.Demir magdany talap edijiniň haýsydyr bir tarapy we demir magdany bilen üpjün edijiniň haýsydyr bir tarapy ylalaşyk gazanylandan soň gepleşikler baglaşylar we demir magdanynyň halkara bahasy şondan soň kesgitlener.Bu gepleşik tertibi “tendensiýa başlamak” re modeimidir.Bahalaryň bahasy FOB.Bütin dünýäde birmeňzeş hilli demir magdanynyň köpelmegi birmeňzeş, ýagny “FOB, şol bir ýokarlama”.
Japanaponiýada demir magdanynyň bahasy 1980 ~ 2001-nji ýyllarda halkara demir magdany bazarynda 20 tonna artdy. 21-nji asyra girenden soň Hytaýyň demir we polat pudagy gülläp ösdi we global demir magdanynyň üpjünçiligine we islegine möhüm täsir edip başlady. .demir magdany önümçiligi global demir we polat önümçilik kuwwatynyň çalt giňelmegini kanagatlandyryp bilmedi we halkara demir magdanynyň bahalary çalt ýokarlanyp başlady we uzak möhletleýin şertnama bahasy mehanizminiň “peselmegine” esas döretdi.
2008-nji ýylda BHP, vale we Rio Tinto öz bähbitlerine laýyk baha nyrhlaryny gözläp başlady.Wale başlangyç bahasy barada gepleşik geçirenden soň, Rio Tinto diňe has köp ösüş üçin göreşdi we “başlangyç yzarlama” modeli ilkinji gezek bozuldy.2009-njy ýylda Japanaponiýadaky we Günorta Koreýadaky polat fabrikleri üç esasy magdançy bilen “başlangyç bahasyny” tassyklandan soň, Hytaý 33% arzanlamagy kabul etmedi, ýöne FMG bilen birneme arzan bahadan şertnama baglaşdy.Şondan bäri “tendensiýa eýerip başlamak” modeli resmi taýdan tamamlandy we indeksiň nyrh mehanizmi emele geldi.
Häzirki wagtda halkara derejesinde çykarylan demir magdany indekslerine esasan Platts iodex, TSI indeks, mbio indeks we Hytaý demir magdanynyň bahasy indeks (ciopi) degişlidir.2010-njy ýyldan başlap, halkara demir magdanynyň bahasy üçin esas hökmünde BHP, Vale, FMG we Rio Tinto tarapyndan Platts indeksi saýlandy.Mibio indeks, Hytaýyň ingingdao portundaky (CFR) 62% derejeli demir magdanynyň bahasyna esaslanyp, 2009-njy ýylyň maý aýynda Iňlis metal habarçysy tarapyndan çykaryldy.TSI indeksi Iňlis SBB kompaniýasy tarapyndan 2006-njy ýylyň aprelinde neşir edildi. Häzirki wagtda ol diňe Singapur we Çikago bir exchangalarynda demir magdany alyş-çalyş amallaryny çözmek üçin esas hökmünde ulanylýar we demiriň söwda bazaryna hiç hili täsiri ýok. magdany.Hytaýyň demir magdanynyň bahasy indeksini Hytaý demir we polat senagaty birleşigi, China Minmetals himiki import we eksport söwda palatasy we Hytaý metallurgiýa we magdan kärhanalary birleşigi bilelikde bilelikde çykardy.2011-nji ýylyň awgust aýynda işe girizildi. Hytaýyň demir magdanynyň bahasy iki sany indeksden ybarat: içerki demir magdanynyň bahasy we import edilýän demir magdanynyň bahasy indeks, ikisi hem 1994-nji ýylyň aprelinde (100 bal).
2011-nji ýylda Hytaýda import edilýän demir magdanynyň bahasy ABŞ-nyň 190 dollaryndan / gury tonnadan ýokary bolup, rekord derejede ýokarydy we şol ýylky ortaça bahasy ABŞ-nyň 162,3 dollary / gury tonna boldy.Netijede, Hytaýda import edilýän demir magdanynyň bahasy ýylsaýyn peselip başlady we 2016-njy ýylda ortaça ýyllyk bahasy 51,4 ABŞ dollary / gury tonna bilen 2016-njy ýylda iň pes derejä ýetdi.2016-njy ýyldan soň Hytaýdan getirilýän demir magdanynyň bahasy haýal ýokarlandy.2021-nji ýyla çenli 3 ýyllyk ortaça baha, 5 ýyllyk ortaça baha we 10 ýyllyk ortaça baha degişlilikde 109,1 ABŞ dollary / gury tonna, 93,2 ABŞ dollary / gury tonna we 94,6 ABŞ dollary / gury tonna boldy.